Szkoła Podstawowa w Nowym Żmigrodzie

Szkolny Program Profilaktyki

Zespołu Szkół w Nowym Żmigrodzie

listopad 2014

Spis treści:

I. Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki

II. Klasyfikacja poziomów profilaktyki

III. Założenia programowe

1. Określenie podmiotu oddziaływań.

2. Identyfikacja potrzeb środowiska szkolnego.

IV. Cele działań profilaktycznych

V. Działania profilaktyczne

1. Wspieranie rozwoju osobowego uczniów jako najważniejszego czynnika chroniącego przed podejmowaniem zachowań ryzykownych.

2. Minimalizowanie oddziaływania czynników ryzyka.

3. Przekazywanie młodzieży alternatywnego wzorca działalności i zachowań.

VI. Przewidywane osiągnięcia uczniów.

VII. Sposoby realizacji.

VIII. Ewaluacja.

IX. Procedury postępowania w sytuacji szczególnego zagrożenia

X. Zasady współpracy szkoły z instytucjami ją wspierającymi w wychowaniu

I. Podstawa prawna:

1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483).
2. Konwencja o Prawach Dziecka (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 ze zmianami)
3. Rozporządzenie MENiS z dnia 31.01.2003 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226),
4. Rozporządzenie MEN z dnia 27.12.2012r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (Dz. U. z 2014r poz. 803 ze zmianami)
5. Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7.11.1991r (Dz. U. z 1991r Nr 95 poz. 425 z późniejszymi zmianami).
6. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 209 z późniejszymi zmianami),
7. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 z późniejszymi zmianami),
8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485), z późniejszymi zmianami
9. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9.11.1995r (Dz. U z 1996r. Nr 10 poz. 55 ze zm)
10. Rozporządzenie MEN z 30.04.2013r w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej(Dz. U. z 7 maja 2013r. poz. 532
11. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687 z późniejszymi zmianami),
12. Zarządzenie Nr 590/03 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 października 2003 roku w sprawie form i metod działań Policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich.

II. Klasyfikacja poziomów profilaktyki.

PROFILAKTYKA – zespół działań uprzedzających, kształtujących spodziewany rozwój zjawisk poprzez wzmacnianie czynników chroniących przed rozwojem zagrożeń oraz osłabianie czynników ryzyka sprzyjających rozwojowi problemów.

Wzmacnianie czynników chroniących oraz osłabianie czynników ryzyka w szkole dokonywane jest na trzech poziomach:

Profilaktyka uniwersalna (Pu) adresowana jest do całej niezdiagnozowanej populacji i jej podgrup (np. dzieci, młodzieży, dorosłych, kobiet
w ciąży). Jej celem jest redukcja czynników ryzyka, ograniczanie inicjacji w zakresie różnych zachowań ryzykownych i zapobieganie nowym przypadkom. Główne działania to dostarczenie wiedzy i uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, niezbędnych do zapobiegania problemom. Pokrywa się z poziomem profilaktyki pierwszorzędowej w starej klasyfikacji.

Profilaktyka selektywna (Ps) odnosi się do grup zwiększonego ryzyka, które z uwagi na szczególne warunki życiowe podlegają działaniu licznych czynników ryzyka i są bardziej zagrożone występowaniem problemów i zaburzeń (np. dzieci alkoholików, dzieci z domów dziecka, dzieci przysposobione, uczniowie z problemami szkolnymi, miłośnicy szalonych imprez, młodzież, która „wypadła” ze szkoły, bezdomni itp.).
Jej celem jest opóźnianie inicjacji w zakresie różnych zachowań ryzykownych. Główne działania podobne są do działań w profilaktyce uniwersalnej, lecz uwzględniają specyfikę potrzeb i problemów danej podgrupy.

Profilaktyka wskazująca (Pw) kierowana jest do tych jednostek z grup zwiększonego ryzyka, u których występują wczesne objawy dysfunkcji: różne niepokojące zachowania (np. częste wagary, okresowe upijanie się) i sygnały o pojawianiu się już poważniejszych problemów związanych
z zachowaniem (np. kłopoty z policją, w domu). Jej celem jest ograniczenie czasu trwania dysfunkcji. Główne działania to indywidualna diagnoza przyczyn oraz interwencja, także w środowisku rodzinnym. Nie jest to jednak jeszcze terapia.

Profilaktyka selektywna i wskazująca pokrywa się z poziomem profilaktyki drugorzędowej w starej klasyfikacji.

III. Założenia programowe.

1. Główne założenie programu to stworzenie systemu działań chroniących dzieci i młodzież przed zakłóceniami w rozwoju oraz interwencyjnych, stosowanych w sytuacji pojawiających się zagrożeń.

2. Powstanie Programu poprzedzone zostało następującymi działaniami:

a) określenie podmiotu oddziaływań:

Głównym podmiotem oddziaływań są uczniowie naszej szkoły. Program jest skierowany do ucznia, uwzględnia jego potrzeby oraz specyfikę okresu rozwojowego – przemiany związane z procesem dojrzewania, poszukiwaniem tożsamości, ćwiczeniem nowych ról i zainteresowaniem płcią przeciwną. Bardzo ważnym podmiotem oddziaływań profilaktycznych są rodzice, stanowiący niejako podmiot wspomagający profilaktykę w szkole. Rodzice współtworzą program poprzez wskazywanie najistotniejszych problemów oraz uczestniczą w nim, podnosząc swoje umiejętności rodzicielskie i wychowawcze, współpracując z gronem pedagogicznym w imię szeroko pojmowanego dobra dziecka. Nauczyciele są realizatorami programu, oraz jego podmiotem. Stale podnoszą swoje kompetencje wychowawcze i interpersonalne poprzez uczestniczenie w szkoleniach i kursach oraz kontakt z najnowszą wiedzą z dziedziny psychoprofilaktyki.

b) identyfikacja potrzeb środowiska szkolnego:

W celu zdiagnozowania środowiska szkolnego, określenia jego potrzeb i wytyczenia obszarów pracy profilaktycznej przeprowadzono badania ankietowe. Badaniom poddani zostali uczniowie, rodzice oraz nauczyciele. W wyniku tych działań powstał Raport ewaluacyjny do Szkolnego Programu Profilaktyki, który jest załącznikiem do niniejszego Programu.

Obserwacja życia w szkole, analiza ankiet oraz analiza dokumentacji szkolnej pozwoliły na wytyczenie kierunku naszej pracy i głównych celów programu.

IV. Cele programu

Program profilaktyczny szkoły ma na celu: zapewnienie bezpieczeństwa uczniom w szkole, promowanie zdrowego stylu życia, ochronę uczniów przed zagrożeniami, tworzenie szkoły przyjaznej uczniom, nauczycielom i rodzicom.

Cele główne:

1. Wspieranie rozwoju osobowego uczniów jako najważniejszego czynnika chroniącego przed podejmowaniem zachowań ryzykownych.

2. Minimalizowanie oddziaływania czynników ryzyka.

3. Bezpieczeństwo jako uniwersalna wartość umożliwiająca rozwój we wszystkich sferach życia.

Cele szczegółowe:

1. Wzmacnianie więzi w rodzinie.

2. Kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami.

3. Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych uczniów (porozumiewanie się, asertywność, rozwiązywanie konfliktów).

4. Wzmacnianie poczucia własnej wartości.

5. Wzbudzanie w uczniach poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie i czyny.

6. Wskazywanie na szkodliwość używek oraz wskazywania zagrożeń, jakie niosą ze sobą uzależnienia;

7. Wspieranie ucznia w sytuacjach trudnych.

8. Niedopuszczenie do zachowań agresywnych i prób przemocy w szkole;

9. Propagowanie zdrowego stylu życia.

10. Tworzenie bezpiecznej, ciepłej atmosfery w szkole;

11. Wskazywanie wartościowych rozrywek i bezpiecznego korzystania z komputera;

Cele działań profilaktycznych realizowane są poprzez:

1. Programy informacyjno - edukacyjne.

2. Programy profilaktyczne.

3. Zajęcia alternatywne (w tym warsztaty).

4. Udział w akcjach i kampaniach profilaktycznych.

5. Interwencje prowadzone w szkole wobec osób z grupy ryzyka.

6. Współpracę między różnymi instytucjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży (PPP, policja, sąd, kuratorzy, stowarzyszenia).

W realizacji zamierzonych celów zadaniem szkoły będzie stworzenie środowiska szkolnego przyjaznego uczniowi, z atmosferą ciepła, życzliwości, zrozumienia i tolerancji. Dzięki temu nasza szkoła będzie miejscem, w którym młodzież poczuje się bezpiecznie, będzie chętniej do niej uczęszczała i coraz aktywniej uczestniczyła w jej życiu.

Cele programu profilaktyki realizowane są przez nauczycieli na wszystkich przedmiotach, zajęciach pozalekcyjnych, np.: wycieczkach, kołach zainteresowań, zajęciach świetlicowych a także uwzględniane są w zadaniach organizacji szkolnych.

V. Działania profilaktyczne.

1. Wspieranie rozwoju osobowego uczniów jako najważniejszego czynnika chroniącego przed podejmowaniem zachowań ryzykownych.

2. Minimalizowanie oddziaływania czynników ryzyka.

Obszary działań profilaktycznych, wynikające z Raportu ewaluacyjnego załączonego do Programu:

1. Używki: papierosy, alkohol, środki odurzające,

2. Wagary

3. Agresja i przemoc

3a. Agresja słowna (wulgaryzmy)

4. Niszczenie mienia szkolnego

5. Zagrożenia w sieci

Obszar 1 - Używki: papierosy, alkohol, środki odurzające

Obszar 2 – Wagary

Obszar 3 - Agresja i przemoc

Obszar 3a – Wulgaryzmy

Obszar 4 - Niszczenie mienia szkolnego i własności kolegów

Obszar 4 – Zagrożenia w sieci

3. Przekazywanie młodzieży alternatywnego wzorca działalności i zachowań.

VI. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

W wyniku działań profilaktycznych uczeń potrafi:

• radzić sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia,
• być asertywnym,
• znać konsekwencje zażywania narkotyków, dopalaczy, palenia, picia i wpływu używek na własne zdrowie,
• prowadzić zdrowy styl życia,
• ocenić swoje możliwości i szanse na dalsze kształcenie.

VII. SPOSOBY REALIZACJI

Treści Szkolnego Programu Profilaktyki w większości realizuje się na godzinach wychowawczych i poszczególnych przedmiotach. Można je realizować podczas zajęć pozalekcyjnych, koncertów, apeli, akcji profilaktycznych, wycieczek i zajęć terenowych. Nauczyciel sam decyduje o metodzie służącej do realizacji celu, przeważnie będą to zajęcia warsztatowe, pogadanki, dyskusje, „burze mózgów”.

Formą realizacji będzie też propaganda wizualna, czyli gazetki informacyjne, plakaty, ulotki informacyjne, wystawy i projekty.

VIII. EWALUACJA

Ocenie poddawane są następujące elementy:

• Realizacja programów profilaktycznych.
• Realizacja zaleceń zawartych w opiniach PPP.
• Realizacja tematyki profilaktyki zawartej w planach pracy wychowawców klas.
• Pedagogizacja rodziców uczniów na spotkaniach z wychowawcami klas.
• Występowanie czynników, rodzajów i przyczyn zachowań ryzykownych.
• Występowanie czynników chroniących: więź z rodzicami, opiekę dorosłych, zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawczą, praktyki religijne, zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm, konstruktywną grupę rówieśniczą, autorytety.

Oceny efektów realizacji SPP, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzanej przez zainteresowane podmioty, dokonuje się w trakcie posiedzeń RP – podsumowujących pracę w pierwszym i drugim półroczu roku szkolnego.

IX. Procedura postępowania w sytuacji szczególnego zagrożenia

(np. związanej ze środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, zachowaniami agresywnymi zagrażającymi bezpieczeństwu, zachowaniami karalnymi).

1. Postępowanie wobec ucznia będącego pod wpływem narkotyków lub alkoholu:

1. nauczyciel powiadamia wychowawcę klasy,
2. izoluje ucznia zapewniając mu bezpieczeństwo,
3. zawiadamia pielęgniarkę lub lekarza,
4. zawiadamia pedagoga i dyrektora szkoły,
5. wychowawca (dyrektor lub pedagog) zawiadamia rodziców i wzywa ich do szkoły zobowiązując do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły,
6. w przypadku odmowy ze strony rodziców, o pozostaniu ucznia w szkole lub przewiezieniu do placówki służby zdrowia bądź przekazania funkcjonariuszom Policji decyduje lekarz w porozumieniu z dyrektorem,
7. w przypadku ucznia będącego pod wpływem alkoholu i zachowującego się agresywnie, jeżeli rodzice odmawiają przyjazdu – szkoła zawiadamia Policję,
8. jeżeli zdarzenia, w których uczeń znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły powtarzają się, szkoła ma obowiązek powiadomienia Policji bądź Sądu Rodzinnego.

2. Postępowanie w sytuacji, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk:

1. nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby lub kieszeni (we własnej odzieży),
2. nauczycielowi nie wolno samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia – może to zrobić jedynie Policja,
3. powiadamia dyrekcję szkoły,
4. powiadamia rodziców (opiekunów) i wzywa ich do szkoły,
5. jeżeli uczeń nie chce dobrowolnie przekazać substancji ani pokazać zawartości teczki, szkoła wzywa Policję,
6. jeżeli uczeń odda podejrzaną substancję nauczyciel, po jej zabezpieczeniu zobowiązany jest przekazać ją do najbliższej jednostki Policji,
7. zdarzenie musi być udokumentowane, sporządza się możliwie dokładną notatkę.

3. Postępowanie wobec sprawcy czynu karalnego:

1. powiadomienie dyrektora,
2. ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia,
3. przekazanie sprawcy dyrektorowi bądź pedagogowi pod opiekę,
4. gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała) niezwłoczne powiadomienie Policji.
5. powiadomienie rodziców,

4. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego:

1. udzielenie pierwszej pomocy, wezwanie lekarza lub pogotowia,
2. powiadomienie dyrektora szkoły,
3. powiadomienie rodziców,
4. wezwanie Policji w przypadku, gdy sprawa jest poważna.

X. Zasady współpracy szkoły z instytucjami ją wspierającymi w wychowaniu

1. Współpraca z Sądem Rodzinnym.

Szkoła podejmuje następujące działania:

• sporządza pisemne wnioski z uzasadnieniem o rozpatrzenie spraw uczniów dotyczących: uchylania się od obowiązku szkolnego, rażących zaniedbań rodziców w sprawowaniu opieki i wychowaniu dziecka, przemocy w rodzinie,
• przekazuje na prośbę sądu opinie o uczniach, nad którymi ustanowiono nadzór, wychowujących się w rodzinach zastępczych lub z powodu toczącego się postępowania w ich sprawie,
• udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom nadzorowanym przez kuratora,
• współdziała z zawodowymi i społecznymi kuratorami rodzinnymi,

2. Współpraca z Policją

Szkoła kontaktuje się z Policją w celu:

• udziału przedstawicieli w zajęciach edukacyjnych,
• informowania uczniów o konsekwencjach zachowań przemocowych,
• informowania i pomocy w sytuacjach agresywnych zachowań uczniów,
• dokonania czynności przeszukania w przypadku podejrzenia o posiadanie narkotyków, alkoholu,
• pomocy w przypadku kradzieży, wymuszeń rozbójniczych,
• działań profilaktycznych w sytuacji stwierdzenia wandalizmu,
• podjęcia działań w przypadku stwierdzenia uczestnictwa uczniów w nieformalnych grupach negatywnych,
• wygłaszania prelekcji dotyczących bezpieczeństwa,
• prowadzenia spotkań mediacyjnych.

3. Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną

Szkoła kontaktuje się z poradnią w celu:

• pomocy w zdiagnozowaniu środowiska uczniów,
• rozpoznania możliwości i indywidualnych potrzeb ucznia,
• wspierania ucznia w rozwoju,
• określenia formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
• udzielania pomocy nauczycielom w dostosowywaniu wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb uczniów,
• udzielania pomocy rodzicom i rozwijania ich umiejętności wychowawczych.

Powyższy Program Profilaktyki został zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną i Radę Rodziców.

Rada Pedagogiczna podjęła uchwałę Nr 4 /2014/2015 w dniu 6 listopada 2014r.

Członkowie Rady Pedagogicznej: Członkowie Rady Rodziców:

Program Profilaktyki został pozytywnie zaopiniowany przez Samorząd Uczniowski:

Zatwierdzam powyższy Program Profilaktyki dla Zespołu Szkół w Nowym Żmigrodzie.

Nowy Żmigród, 6 listopada 2014r.